Koronavirüsü Yayılıyor

20.Mart.2020
549 Kişi Görüntüledi

2019 yılının sonlarında, Çin'de başlayıp dünyayı saran ve son olarak da ülkemizde başgösteren Koronavirüs salgını, binlerce insanın ölümüne yol açmasıyla tüm dünyayı alarma geçirdi. Peki korona virüs nedir, nasıl ortaya çıkmıştır, belirtileri nedir, ne gibi önlemler alınmalı... Tüm bu soruların ve daha fazlasının yanıtlarını makalemizde bulabilirsiniz.

Coronavirüs Nedir?

Coronavirüs, hayvanlar arasında yaygın olan, ancak bazı durumlarda hayvanlardan insanlara geçerek hastalık oluşturabilen, birçok virüsü içinde barındıran geniş bir virüs ailesidir. Bu virüs ailesi insanlarda genellikle soğuk algınlığına yol açmaktadır. Ancak bazı durumlarda ağır akut solunum sendromu gibi daha ciddi sağlık problemleri oluşturarak ölümlere neden olabilmektedir. Solunum yoluyla bulaştıklarından dolayı da kısa zamanda büyük kitleleri etkisi altına alabilmektedir.

Coronavirüsler Alfa, Beta, Gama ve Delta olmak üzere başlıca dört sınıftan oluşmaktadır. İnsanlarda, evcil ve yabani hayvanlarda, kedi, köpek, yarasa, domuz ve kemirgenlerde bulunabilmektedir. 21 yüzyılda salgına yol açan SARS-CoV, MERS-CoV ve son olarak da COVID-19, coronavirüs ailesinden beta sınıfında yer almaktadır.

21.YY'ın ilk coronavirüs salgını 2003 yılında Çin'de başlayan ve önce Orta Asya'yı sonrasında da tüm dünyayı etkisi altına alan ve 774 kişinin ölümüne sebep olan SARS-CoV salgınıdır (Ağır Akut Solunum Sendromu - Severe Acute Respiratory Syndrome). İkinci coronavirüs salgını ise bundan 10 yıl sonra 2012'de Suudi Arabistan'da tanımlanmış, insanlarda ve hayvanlarda daha önce hiç görülmemiş MERS-CoV salgınıdır (Orta Doğu Solunum Sendromu - Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus). Bu salgın da 2499 kişide görülmüş ve 861 kişinin ölümüne yol açmıştır.

31 Aralık 2019'da ise Çin'in Hubei eyaletindeki Vuhan şehrinde daha önce tanımlanmamış, etiyolojisi bilinmeyen zature (pnömoni) vakaları bildirilmiştir. 7 Ocak 2020'de ise bu vakalar COVID-19 olarak tanımlanmıştır.

Koronavirüs Nasıl Bulaşır?

Koronavirüsün bulaşması damlacık yoluyladır. Yani enfekte olmuş bir kişinin nefes vermesi, aksırması, öksürmesiyle dışarı çıkan damlacıklarladır. Havada asılı kalan virüslerle sağlıklı kişilerin direkt solunumu, el, ten, göz, burun mukozası ile temasıyla hastalık oluşabilmektedir.

Koronavirüs Kuluçka Süresi

Coronavirüsün kulukça süresinin 2 ile 14 gün arasında olduğu düşünülmektedir. Yani virüsü alan bir kişi, belirtiler ortaya çıkmadan 14 güne kadar hayatına devam edebilmektedir. Ancak bu kişiler hastalığı bulaştırabildiklerinden dolayı fark edilmeden hastalık hızlı bir şekilde yayılmakta ve salgın büyümektedir. Bundan dolayı salgınla ilgili en temel önlemler, hastalığın yayılmamasına yönelik enfekte olmuş ya da olabilecek kişilerle temastan kaçınmak üzerine kurulmuştur.

Coronavirüs Belirtileri Nelerdir?

Koronavirüs belirtileri temel olarak ateş, kuru öksürük ve nefes almada güçlüktür. Bunlarla beraber iştahsızlık ve kilo kaybı, görme problemleri, halsizlik, karın bölgesinde şişme gibi belirtilerde eşlik edebilmektedir.

Coronavirüsler önce üst solunum yoluna yerleşir, buradan alt solunum yoluna geçerek ciğerlerde hastalık oluşturmaktadır. Bundan dolayı hastalığın şiddetli seyrettiği durumlarda pnömoni (zature), ağır akut solunum yolu enfeksiyonları, böbrek yetmeliği ve ölümler görülebilmektedir.

Coronavirüs Tedavisi

Coronavirüs tedavisi için aşı çalışmaları devam etmektedir. Ancak şu an için herhangi bir aşısı ve hususi bir tedavisi yoktur.

Hastalara antibiyotikler verilerek, bağışıklık sisteminin yardımıyla hastalığın geçmesi beklenmektedir. Çoğunlukla sağlıklı bireyler hastalığı atlatmaktadır. Ancak bağışıklığı zayıf olan kişiler virüsle savaşamadığından hastalık daha ileri boyutlara geçerek ölümlere sebebiyet vermektedir.

Hastalığa yakalanan kişiler bağışıklık sistemini kuvvetlendirici takviyelerle, istirahat, yeterince uyku, bol sıvı tüketimi ile tedaviye destek olabilirler.

Coronavirüsten Korunma Yolları

Koronavirüsten korunmak için öncelikli olarak enfekte olmuş ya da olmuş olma ihtimali bulunan kişilerden uzak durulması gerekmektedir. Kalabalık mekanlardan, toplu taşıma araçlarından, mümkün olduğunca kaçınılmalı, zaruri olmadıkça dışarı çıkılmamalıdır.

Bunların yanında maske takmak, elleri sıkça 20 saniye sabunla yıkamak, ağızı ve yüzü temizlemek, dışarı çıkıldığında mümkün olduğunca bir yerlere dokunmamak, dokunulduysa elleri dezenfekte etmeden başka yüzeylere, yüze, göze, ağıza ve burna dokunmamak, alkol bazlı dezenfaktan ya da kolonya taşıyarak su ve sabunun olmadığı yerlerde elleri ve yüzü dezenfekte etmek basit ama etkili önlemler arasındadır.

Ayrıca hastalığa yakalanma durumuna karşı genel sağlık durumunu iyi tutmak için iyi beslenmek, yeterince uyumak ve dinlenmek de etkili olacaktır.

Et, yumurta gibi hayvansal gıdaların iyice pişirilmesi ve yabani hayvanlardan korunmasız temaslardan kaçınmak da önlemler arasında yer almaktadır.

Koronavirüs Ölüm Oranı

Öncelikle şunun bilinmesi faydalı olacaktır. Virüsler hafif, orta ve şiddetli düzeylerde enfeksiyonlara sebep olmaktadır. Bağışıklı sistyemi ise bu virüslerle savaşarak, yeni tanıştığı virüslere karşı bağışıklık kazanmakta ve tekrar bu virüslerle karşılaştığında bağışıklık kazandığı için hastalığı hafif atlatmaktadır. Ancak ilk karşılaşma dönemi hastalık şiddetli olabilmektedir. Tabi bu kişinin genel sağlık durumu, yaşı, başka hastalığı olup olmadığına da bağlıdır.

Yukarıda belirtilen her üç tip coronavirüsler de ilk kez görüldüklerinden ve bu virüslere karşı bağışıklık olmadığından dolayı virüsler, bulaştıkları kişileri bir şekilde hastalandırmaktadır. Hastalanma derecesi ise kişinin bağışıklık sistemi, yaşı, genel sağlık durumuna göre değişkenlik göstermektedir.

Bu yeni virüslerle karşılaşan genç, sağlık durumu iyi, bağışıklığı kuvvetli kişiler genellikle hafif ya da orta şiddetle coronavirüsü atlatmaktadır. Ancak yaşlılar, kronik hastalığı olanlar, bağışıklığı zayıf olanlar coronavirüsten şiddetli derecede etkilenerek hayatlarını kaybetmektedir.

Coronavirüs ölüm oranı da hastalığa yakalanan kişilerin genel sağlık durumlarıyla yakından ilgilidir ve çoğunlukla virüslerle enfekte olmuş ileri yaşlardaki kişiler hayatlarını kaybetmektedir. Bu nedenle hastalığa yakalanan yaşlı hasta nüfüsun payına göre ölüm oranlarında paralelik vardır. Çin'den sonra en çok ölümlerin yaşandığı İtalya'da hastalıktan ölenlerin %90'ını 70 yaş ve üzeri hastalar oluşturmaktadır.

Koronavirüs Aşısı

Koronavirüs aşısı çalışmaları devam etmektedir. Son olarak ABD'de üretilen yeni coronavirüs aşısının insanlar üzerindeki test çalışmalarına başlanmıştır. Tüm süreçlerle beraber bu aşının kullanılabilir hale gelmesi 12 ile 18 ay arasında öngörülmektedir.

Koronavirüs Türkiye

Türkiye de coronavirüsten etkilenen ülkeler arasına girmiştir. Hastalığa yakananan sayısı artmakta ve önlemler sıkılaşmaktadır. Koronavirüsler hangi ilde sorusunun cevabını ise Sağlık Bakanlığı hasta mahremiyetini korumak amacıyla gizli tutmaktadır.